13 Φεβρουαρίου 2022

Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου & Κινηματογράφου

Σκοπός Της Ημέρας

Δεν είναι υπερβολή να πούμε, πως ο κινηματογράφος αποτελεί μία από τις κορωνίδες του παγκόσμιου πολιτισμού και μία από τις σημαντικότερες μορφές τέχνης του 20ου και του 21ου αιώνα. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε, για να τιμήσει  σπουδαίες ταινίες μέσω των καθιερωμένων βραβείων Όσκαρ, αλλά και για να διαδοθούν οι ταινίες που επηρέασαν ολόκληρες γενιές ανθρώπων, μέσω πληθώρας μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ο κινηματογράφος ή αλλιώς σινεμά που βγαίνει από το γαλλικό cinématographe, cinema, είναι η αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη. Η τέχνη που ίσως έχει αγαπηθεί περισσότερο από κάθε άλλη και που έχει μπει στις ζωές μας με πολλούς τρόπους. Για μια τέτοια λοιπόν μέρα έχουμε αφιέρωμα σε μία από τις πιο κλασικές ταινίες με θέμα της τι άλλο; Tον κινηματογράφο φυσικά!!!

 

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ RADIO SIRIOSFM 95.8

Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Παιδεία στα Μέσα» στο οποίο συμμετέχει το 1ο Γενικό Λύκειο Λιβαδειάς, σήμερα Δευτέρα 17/1/2022 και ώρα 10.00 π.μ., 4 μαθητές/τριες και ο υπεύθυνος καθηγητής του προγράμματος κ. Ιωάννης Βελούδιος ΠΕ11 επισκέφτηκαν το ραδιοφωνικό σταθμό της πόλης μας Siriosfm 95.8.

Οι μαθητές/τριες έθεσαν ερωτήσεις στη δημοσιογράφο του σταθμού κ. Μαρία Σφυρή σχετικά με τη λειτουργία ενός ραδιοφωνικού σταθμού, τον εξοπλισμό, τα είδη μουσικής και τις εκπομπές που πραγματοποιούνται.

Αναρωτήθηκαν περί των πνευματικών δικαιωμάτων της μουσικής, για τα Fake News, για την ποιοτική παραγωγή εκπομπών, για το Ιντερνετικό ραδιόφωνο και τις πλατφόρμες που το υποστηρίζουν και για άλλους προβληματισμούς που είχαν σχετικά με αυτό το μέσο επικοινωνίας.

Είχαν δε τη χαρά να παρακολουθήσουν On Air τηλεφωνική συνέντευξη της δημοσιογράφου με Δήμαρχο πόλης της περιοχής μας για θέματα που απασχολούν το Δήμο και τους κατοίκους της περιοχής.

Έλαβαν σημαντικές και κατανοητές απαντήσεις, ηχογράφησαν τη συνέντευξη και αφού ευχαρίστησαν τους ιδιαίτερα φιλικούς οικοδεσπότες κ. Παντελή Ξυπολητάκη και κ. Μαρία Σφυρή  επέστρεψαν στο σχολείο για τη συνέχιση των μαθημάτων τους.

Ευχαριστούμε πολύ το ραδιοφωνικό σταθμό Siriosfm 95.8 για τη φιλοξενία.

 

 
Εθνικό Θεματικό Δίκτυο «Παιδεία στα Μέσα: Τηλεόραση, Διαδίκτυο, Κινηματογράφος»
Με χαρά σας ανακοινώνουμε ότι η αίτηση του 1ου Γενικού Λυκείου Λιβαδειάς έγινε οριστικά δεκτή και είμαστε μέλος του Δικτύου «Παιδεία στα Μέσα: Τηλεόραση, Διαδίκτυο, Κινηματογράφος» για την τρέχουσα σχολική χρονιά. Η επιλογή μας έγινε με βάση τα κριτήρια της προκήρυξης και είμαστε ένα από τα 60 σχολεία του πρώτου έτους λειτουργίας του Δικτύου (ανάμεσα σε 230 αιτήσεις συμμετοχών).

Σκοπός του Εθνικού Θεματικού Δικτύου Σχολείων «Παιδεία στα Μέσα: τηλεόραση, διαδίκτυο, κινηματογράφος» είναι:

Η καλλιέργεια του οπτικοακουστικού αλφαβητισμού των μαθητών όλων των βαθμίδων & Η προώθηση της Παιδείας στα Μέσα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Με τις δράσεις του Δικτύου επιδιώκεται:

  • οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν την επιρροή των Μέσων (τηλεόραση, διαδίκτυο, κινηματογράφος)
  • οι μαθητές να αποκτήσουν εργαλεία για την αποκρυπτογράφηση της εικόνας (τηλεοπτικής, διαδικτυακής, κινηματογραφικής) και τον εντοπισμό των κρυφών μηνυμάτων της να ενισχυθεί η ενεργητική και θετική χρήση των Μέσων Επικοινωνίας (τηλεόραση, διαδίκτυο, κινηματογράφος)
  • οι μαθητές να διαμορφώσουν κριτήρια για την επιλογή οπτικοακουστικών προϊόντων
  • οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες της υπερβολικής ενασχόλησης με τα Μέσα και να προσεγγίσουν έννοιες όπως ο «εθισμός» στα Μέσα Επικοινωνίας
  • οι μαθητές να κατανοήσουν την ιδιαίτερη «γλώσσα» κάθε Μέσου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του
  • να γίνει κατανοητός ο ρόλος των ΜΜΕ στη σύγχρονη και πολύπλοκη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα

Οι επιμέρους στόχοι του Δικτύου ως προς το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς είναι:

  • να διαμορφωθεί ένα παιδαγωγικό πλαίσιο καλλιέργειας δεξιοτήτων οπτικοακουστικού αλφαβητισμού,
  • να εμπλακούν οι γονείς στις εκπαιδευτικές δράσεις που θα προγραμματιστούν,
  • να πληροφορηθούν γονείς και μαθητές τις θετικές και αρνητικές συνέπειες της υπερβολικής ενασχόλησης με τα Μέσα,

Οι δράσεις που θα υλοποιηθούν στο σχολικό περιβάλλον ή μέσω Διαδικτύου θα διαχέονται οριζόντια στο ωρολόγιο πρόγραμμα εμπλέκοντας όλα τα γνωστικά αντικείμενα και θα βασίζονται στις αρχές της βιωματικής μάθησης. Επίσης οι δράσεις θα καλύπτουν και τις τρεις πτυχές της εκπαιδευτικής διάστασης των Μέσων Επικοινωνίας: προβολή και αξιοποίηση, κριτική χρήση, δημιουργία από τους ίδιους τους μαθητές.

Οι επιμέρους στόχοι του Δικτύου ως προς τους μαθητές είναι:

  • η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων
  • η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών μέσα από δημιουργικές
  • δραστηριότητες
  • η συνεργατική μάθηση
  • η καλλιέργεια του οπτικοακουστικού αλφαβητισμού των μαθητών

Β. Αναγκαιότητα

Την αναγκαιότητα του Δικτύου αναδεικνύει το μεγάλο ποσοστό οπτικοακουστικού αναλφαβητισμού που παρουσιάζουν οι μαθητές που αποφοιτούν, εξαιτίας της απουσίας της οπτικοακουστικής αγωγής από τα Αναλυτικά προγράμματα και το Ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων όλων των βαθμίδων, παρά τις έρευνες που παρουσιάζουν τις επιδράσεις που έχουν τα Μέσα στις στάσεις και στις συμπεριφορές των μικρών χρηστών, καθώς και τη σχέση που αναπτύσσουν οι νεαροί χρήστες με αυτά.

Η οπτικοακουστική αγωγή, που για τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης είναι εδώ και δεκαετίες μια πραγματικότητα, αποτελεί πια αυτόνομο κλάδο των επιστημών της αγωγής (Πλιόγκου, 2009). Η αναγκαιότητα υλοποίησης δράσεων οπτικοακουστικής αγωγής τεκμηριώνεται από τη διεθνή βιβλιογραφία (Goncalves, 2010· Livingstone & Graaf, 2010· Ahmed, 2012· Masek, 2012) καθώς τέτοιες δράσεις συμβάλλουν τόσο στη βελτίωση του παιδαγωγικού κλίματος στα σχολεία, στη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα, στη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στο σχολείο και την πραγματική ζωή των παιδιών (στην οποία η εικόνα κυριαρχεί ως μέσο έκφρασης και επικοινωνίας), και στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και του οπτικού γραμματισμού των μαθητών ενώ αποτελεί και σημαντικό εργαλείο επίδρασης στις στάσεις των μαθητών για διάφορα κοινωνικά ζητήματα. Στον αντίποδα των παραπάνω διαπιστώσεων βρίσκεται η οδυνηρή πραγματικότητα του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, στο οποίο η οπτικοακουστική αγωγή προσεγγίζεται ευκαιριακά, αφού απουσιάζει από τα αναλυτικά προγράμματα όλων των βαθμίδων αλλά και από τη σχολική πραγματικότητα.

Η Ελλάδα (και η Κύπρος) ανήκει στη μειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία και κάποιες ακόμη) που δεν έχουν ενσωματώσει στα Αναλυτικά τους προγράμματα αλλά και στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα των σχολείων όλων των βαθμίδων την οπτικοακουστική αγωγή. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αρνητική διαπίστωση ότι τις τελευταίες δεκαετίες αποφοιτούν από τα σχολεία γενιές μαθητών που είναι μερικώς ή ολικώς αναλφάβητοι ως προς την ερμηνεία της εικόνας (τηλεοπτικής, κινηματογραφικής, διαδικτυακής κλπ).

Η σχέση που έχουν τα παιδιά με τα Μέσα και οι επιρροές που δέχονται απ’ αυτά, είναι ένα θέμα που συζητείται ιδιαίτερα τόσο σε επιστημονικό όσο και σε καθημερινό επίπεδο. Δεκάδες έρευνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό προσπαθούν να απαντήσουν σε ένα ερώτημα: πώς επιδρούν τα Μέσα στις στάσεις και συμπεριφορές των μικρών χρηστών; Και επιπλέον ποια σχέση πρέπει να έχουν οι νεαροί χρήστες με αυτά; Οι περισσότερες έρευνες καταλήγουν στις ακόλουθες διαπιστώσεις:

-τα Μέσα επιδρούν υπό προϋποθέσεις στις στάσεις και συμπεριφορές των μαθητών σε μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα

-η επαφή του παιδιού µε τα Μέσα ενεργοποιεί  βασικές ψυχικές διεργασίες σε τρία επίπεδα: στο γνωστικό, στο συγκινησιακό και στο κοινωνικό.

-Τα Μέσα αντικαθιστούν συχνά την οικογένεια και το επίσημο σχολείο και διαμορφώνουν αναπαραστάσεις, πρότυπα και αξίες, προτιμήσεις και συμπεριφορές, με μεγαλύτερη μάλιστα ταχύτητα και αποτελεσματικότητα από τους παραδοσιακούς φορείς εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης.

-η σχέση του μικρού θεατή με τα Μέσα δεν είναι παθητική, αλλά συνισταμένη πολλών παραγόντων

-τα Μέσα μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση του παιδαγωγικού κλίματος στα σχολεία και να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξης εκπαιδευτικό και πολυδύναμο εργαλείο (Πούλιος, 2019).

Γ. Ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα

Ως προς την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, η απουσία δράσεων οπτικοακουστικής αγωγής περιγράφεται από τα ακόλουθα δεδομένα:

-Στα αναλυτικά προγράμματα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν απλώς γενικές και θεωρητικές αναφορές στην ανάγκη υλοποίησης δράσεων οπτικοακουστικού αλφαβητισμού. Δεν περιγράφεται όμως ο χρόνος υλοποίησης αυτών των δράσεων ούτε η μεθοδολογία τους. Ακόμη δεν προτείνεται επίσημο υποστηρικτικό υλικό (με εξαίρεση την έκδοση «Οπτικοακουστική Έκφραση» το 2011, που αξιοποιήθηκε ελάχιστα) το οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Τέλος, καμία από τις προτεινόμενες δράσεις δεν είναι υποχρεωτική και η υλοποίησή τους επαφίεται στην προσωπική επιλογή των εκπαιδευτικών.

-Στο ωρολόγιο πρόγραμμα (δημοτικών σχολείων, γυμνασίων και λυκείων) δεν προβλέπεται διδακτικός χρόνος για την Εκπαίδευση στα Μέσα. Εναπόκειται στην προαίρεση των εκπαιδευτικών να υλοποιήσουν πολιτιστικά προγράμματα σχετικά με τον κινηματογράφο ή προγράμματα αγωγής υγείας σχετικά με το διαδίκτυο στη διάρκεια μόνο της Ευέλικτης Ζώνης (δηλαδή 3 ώρες την εβδομάδα για τις μικρές τάξεις). Στη διάρκεια αυτών των λίγων διδακτικών ωρών, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να υλοποιήσουν δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας και πολιτισμού, και σπάνια υλοποιούνται δράσεις Εκπαίδευσης στα Μέσα. Αντίστοιχα στα Γυμνάσια, οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν –εφόσον το επιθυμούν- να υλοποιήσουν τέτοιες δράσεις στο πλαίσιο των διδακτικών ωρών που αφιερώνονται στα project (σχέδια εργασίας) είτε εκτός ωρολόγιου προγράμματος.

-Στα σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν ελάχιστες αναφορές, αφορμές ή ερεθίσματα που αφορούν στα Μέσα. Οι αφορμές αυτές (για παράδειγμα ένα κεφάλαιο λίγων σελίδων για τη διαφήμιση στη Γλώσσα της Ε΄ δημοτικού, ένα κεφάλαιο για τον Κινηματογράφο στη Γλώσσα της Στ΄ δημοτικού και κάποια κείμενα στο μάθημα της Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο) δεν προσεγγίζουν τα Μέσα με στόχο την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και ακόμη περισσότερο δεν ενθαρρύνουν τους μαθητές να γίνουν οι ίδιοι δημιουργικοί παραγωγοί οπτικοακουστικών προϊόντων. Η προσέγγιση είναι επιφανειακή και κυρίως γνωσιοκεντρική.

-Σε επίπεδο επιμορφωτικών δράσεων υπάρχει παντελής έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού με άξονα την οπτικοακουστική αγωγή. Διοργανώνονται σε διάφορες περιοχές της χώρας μικρές επιμορφωτικές δράσεις από τις κατά τόπους διευθύνσεις εκπαίδευσης (υπεύθυνους σχολικών δραστηριοτήτων, υπεύθυνους αγωγής υγείας, συμβουλευτικούς σταθμούς νέων, συντονιστές εκπαιδευτικού έργου κλπ) είτε κεντρικά από φορείς όπως το ΕΚΟΜΕ και η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση του Υ.ΠΑΙ.Θ., που δεν καλύπτουν το σύνολο του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας.

-Στα περισσότερα παιδαγωγικά τμήματα των πανεπιστημίων της χώρας δεν υπάρχει έδρα οπτικοακουστικής αγωγής (εξαιρέσεις αποτελούν το Μεταπτυχιακό Τμήμα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και το αντίστοιχο τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με ενότητες σχετικές με την «Παιδεία στα Μέσα») με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα να αποφοιτούν οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί χωρίς ουσιαστική προετοιμασία για την υλοποίηση προγραμμάτων οπτικοακουστικής αγωγής. Δεν υπάρχει επίσης διασύνδεση των πανεπιστημιακών σχολών ΜΜΕ (Καποδιστριακό, Αριστοτέλειο) με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ώστε να υπάρχει συστηματική συνεργασία, διοργάνωση συνεδρίων, επιμορφωτικές δράσεις κλπ.

-Η κατάργηση πριν λίγα χρόνια του ΙΟΜ (του Ινστιτούτου δηλαδή Οπτικοακουστικών Μέσων), δημιούργησε ένα σημαντικό κενό, καθώς το ΙΟΜ ήταν ένας φορέας που ξεκίνησε να σχεδιάζει και να υλοποιεί δράσεις οπτικοακουστικής αγωγής. Η πρόσφατη ίδρυση του ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας) καλύπτει σε μεγάλο βαθμό αυτό το κενό, γι’ αυτό και θεωρήθηκε σημαντικό να αποτελεί το ΕΚΟΜΕ ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Δικτύου «Εκπαίδευσης στα Μέσα».

-Μια σημαντική πρωτοβουλία της Δημόσιας Τηλεόρασης αρχικά (1977) και στη συνέχεια του Υπουργείου Παιδείας (1981 ως σήμερα), η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση, έχει περιορίσει τα τελευταία χρόνια τις εκπαιδευτικές παραγωγές της και προβάλλει επαναλήψεις τηλεοπτικών ντοκιμαντέρ που δεν είναι ούτε σύγχρονα ούτε ελκυστικά. Στις περισσότερες αγγλοσαξωνικές χώρες –όπου η οπτικοακουστική αγωγή μετράει ήδη 3 δεκαετίες- η Δημόσια Τηλεόραση αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της Εκπαίδευσης στα Μέσα (Παπαδημητρίου, 2017). Η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση πρέπει όχι μόνο να ενθαρρυνθεί αλλά να ενισχυθεί ως χώρος δημιουργίας για φιλόδοξους σχολικούς παραγωγούς (μαθητές και εκπαιδευτικούς) όπως έχει ξεκινήσει από το 2011 με την ψηφιακή πλατφόρμα μαθητικής δημιουργίας www.i-create.gr.

Δ. Αποσαφήνιση εννοιών

Σύμφωνα με τον ορισμό της Unesco (Ανάλεκτα ΙΟΜ, 2007), «Παιδεία στα Μέσα» (στο εξής ΠσΜ) είναι η ικανότητα πρόσβασης στα μέσα επικοινωνίας (τεχνικές δεξιότητες), κατανόησης και κριτικής αξιολόγησης των μηνυμάτων των μέσων και των περιεχομένων τους (γνωστικές δεξιότητες) και η δυνατότητα έκφρασης (επικοινωνίας) σε διαφορετικά περικείμενα, δηλ. επικοινωνιακές περιστάσεις (κοινωνικές δεξιότητες). Η ΠσΜ αφορά όλα τα μέσα επικοινωνίας, παραδοσιακά, ηλεκτρονικά, ψηφιακά, από όλα τα κανάλια διανομής.

Στη βιβλιογραφία καταγράφονται (Buckingham, 2008) πολλές διαφορές στην ορολογία: εκπαίδευση ή αλφαβητισμός ή γραμματισμός στα Μέσα. Ακόμη χρησιμοποιούνται οι όροι «οπτικοακουστικός αλφαβητισμός», «οπτικοακουστική παιδεία», «δεξιότητες κριτικής παρακολούθησης», «μιντιακές ικανότητες» κλπ. Συνοπτικά στη βιβλιογραφία επικρατούν δύο όροι: εκπαίδευση και αλφαβητισμός. Ο όρος «εκπαίδευση» αναφέρεται στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης των Μέσων και ο όρος «αλφαβητισμός» στο αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, δηλαδή τις γνώσεις και δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές. Τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα χρησιμοποιεί περισσότερο τον όρο «αλφαβητισμός» (Buckingham, 2007) γιατί είναι ευρύτερος και γιατί με τη χρήση του γίνεται ευκολότερα αποδεκτή η συμπερίληψή των Μέσων στα Αναλυτικά προγράμματα, παράλληλα με τον έντυπο αλφαβητισμό. Σημαντική είναι επίσης η παρατήρηση ότι το περιεχόμενο της έννοιας «αλφαβητισμός» και τα σχετικά κριτήρια για τον προσδιορισμό του «εναλφάβητου» πολίτη δεν είναι σταθερά αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τις διευρυμένες απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών.

Η φιλοσοφία που βρίσκεται πίσω από τη θεωρία της ΠσΜ βασίζεται σε μια κεντρική ιδέα: κάθε ψηφιακό προϊόν (εικόνα, βίντεο, ιστοσελίδα, blog, ταινία, τηλεοπτική εκπομπή κλπ) έχει δομή όπως ένα κείμενο. Κάθε οπτικοακουστικό προϊόν έχει τη δική του «γραμματική» και το δικό του «συντακτικό» όπως ένα οποιοδήποτε κείμενο. Όπως, λοιπόν, επιδιώκουμε στην εκπαίδευση τον αλφαβητισμό και την εγγραμματοσύνη, το να αποκτήσουν δηλαδή οι μαθητές όλες εκείνες τις δεξιότητες ώστε να μπορούν να ερμηνεύουν, να κατανοούν, να αποκωδικοποιούν και να παράγουν λόγο, προφορικό και γραπτό, έτσι και με τον ψηφιακό αλφαβητισμό επιδιώκουμε αντίστοιχα να ερμηνεύουν, να κατανοούν, να αποκωδικοποιούν και να παράγουν οπτικοακουστικά προϊόντα.

Δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα του Δικτύου: http://www.edu4media.eu/